Các chính sách, quy định về Trí tuệ nhân tạo tại các cơ sở Giáo dục phổ thông Việt Nam.

by AIE Creative | 13/05/2024 | Lượt xem: 694

HƯỚNG DẪN/GỢI Ý CHÍNH SÁCH QUY ĐỊNH VỀ TRÍ TUỆ NHÂN TẠO TẠI CÁC CƠ SỞ GIÁO DỤC PHỔ THÔNG VIỆT NAM

Hướng này/Gợi ý được phát triển nhằm hỗ trợ các cơ sở giáo dục phổ thông (và có thể là đại học) tại Việt Nam trong việc xây dựng và triển khai Chính sách Trí tuệ nhân tạo (AI policies) phù hợp với nhà trường của mình. Bản Hướng dẫn/gợi ý này không thể áp dụng trực tiếp mà cần được điều chỉnh và phản ánh kỹ lưỡng để đảm bảo tính phù hợp:

Chính sách phải tuân thủ và hài hòa với các quy định và chính sách sẵn có của cơ sở giáo dục, không gây ra mâu thuẫn hoặc xung đột với bất kỳ hướng dẫn nào khác đã được thiết lập.
Quyền quyết định về chính sách này thuộc về những cá nhân hoặc nhóm có trách nhiệm và thẩm quyền phù hợp nhất, dựa trên cơ cấu tổ chức của từng cơ sở giáo dục.
Đảm bảo rằng tất cả các bên liên quan quan trọng, bao gồm cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên, cha mẹ học sinh và các bên liên quan khác đều có cơ hội tham gia vào quá trình xây dựng và phê duyệt chính sách.
Chính sách/quy định liên quan đến AI cần được đánh giá và cập nhật định kỳ để phản ánh đúng đắn sự tiến triển và thách thức mới trong lĩnh vực AI, bảo đảm tính hiện đại và tiên tiến của giáo dục.
Nhà trường cần phải luôn nhận thức được rằng việc sử dụng AI là một phần của quá trình giáo dục liên tục và cần phải được tiếp cận với tinh thần hợp tác, mở cửa và có trách nhiệm.
Thông qua việc cung cấp hướng dẫn/gợi ý này, tác giả mong muốn góp phần nâng cao nhận thức và kỹ năng ứng dụng công nghệ AI một cách có trách nhiệm và hiệu quả trong ngành giáo dục tại Việt Nam.

LƯU Ý SỬ DỤNG

Việc tích hợp công cụ AI vào chương trình giảng dạy xuất phát từ mục tiêu nâng cao trải nghiệm học tập và phát triển các kỹ năng quan trọng cho học sinh. Việc áp dụng công nghệ AI giúp tối ưu hóa quá trình giảng dạy và học tập, đem lại nhiều lợi ích thiết thực cho học sinh.
Cơ sở giáo dục sử dụng AI một cách chiến lược và có trách nhiệm, coi đây là một công cụ hỗ trợ hiệu quả cho hoạt động học tập. AI giúp tăng cường sự tương tác, mở rộng cơ hội tiếp cận giáo dục cho tất cả người học, đặc biệt là những đối tượng yếu thế hoặc ở vùng sâu vùng xa.
Các ứng dụng AI cung cấp cho học sinh nhiều trải nghiệm học tập đa dạng, hấp dẫn và tiềm năng. Việc sử dụng AI thúc đẩy việc học tập độc lập, phát triển tư duy phản biện và kỹ năng giải quyết vấn đề - những kỹ năng then chốt cần thiết cho sự thành công trong tương lai của người học.
Giáo viên hướng dẫn và quản lý chặt chẽ việc sử dụng AI của học sinh, đảm bảo công cụ này được áp dụng một cách phù hợp, hiệu quả và phục vụ tối ưu cho mục tiêu giáo dục và học tập của họ.
Giáo viên kết hợp tốt kiến thức chuyên môn, kinh nghiệm sư phạm và định hướng giáo dục của mình với việc sử dụng các công cụ AI, nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả của quá trình dạy và học. Họ đảm bảo rằng vai trò then chốt của giáo viên không bị thay thế bởi công nghệ.
AI không thay thế hoàn toàn mà chỉ là một nguồn hỗ trợ quý báu, bổ sung cho việc tương tác trực tiếp giữa giáo viên và học sinh. Sự kết hợp hài hòa giữa công nghệ và con người mang lại những lợi ích tối ưu cho quá trình giảng dạy và học tập.
Đầu tư vào việc học tập với sự hỗ trợ của AI góp phần hình thành và nuôi dưỡng tinh thần học tập suốt đời, mở ra nhiều cơ hội giáo dục và nghề nghiệp mới trong tương lai cho học sinh. Nhờ vậy, đầu tư hiệu quả vào AI giúp người học không chỉ nâng cao kiến thức và kỹ năng hiện tại mà còn trang bị những công cụ cần thiết để thích ứng và phát triển trong bối cảnh công nghệ ngày càng tiến bộ.

CHÍNH SÁCH QUY ĐỊNH VỀ TRÍ TUỆ NHÂN TẠO TẠI CÁC CƠ SỞ GIÁO DỤC PHỔ THÔNG VIỆT NAM

NỘI DUNG:

PHẦN 1: THUẬT NGỮ

1.2. Trí Tuệ Nhân Tạo (Artificial Intelligence - AI)

AI là một lĩnh vực của khoa học máy tính tập trung vào việc phát triển các hệ thống và thuật toán có khả năng thực hiện các tác vụ thông minh như học hỏi, nhận thức, ra quyết định và giải quyết vấn đề. AI bao gồm các công nghệ như học máy, xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP) và các mô hình ngôn ngữ lớn (Large Language Models - LLMs).

1.2. Mô Hình Ngôn Ngữ Lớn (Large Language Models - LLMs)

Các LLMs như ChatGPT, BERT và GPT-3 là những mô hình AI được huấn luyện trên khối lượng dữ liệu văn bản khổng lồ. Những mô hình này có khả năng tạo ra văn bản và nội dung một cách tương đối tự động, thông qua việc dự đoán và tổng hợp các câu, đoạn văn dựa trên ngữ cảnh.

1.3. Xử Lý Ngôn Ngữ Tự Nhiên (Natural Language Processing - NLP)

NLP là một lĩnh vực của AI tập trung vào việc phân tích, hiểu và tạo ra ngôn ngữ con người. Các ứng dụng NLP phổ biến như trợ lý ảo (Alexa, Siri), dịch máy, tóm tắt văn bản và phân tích cảm xúc. NLP cung cấp nền tảng cho các LLMs và các ứng dụng tương tác bằng ngôn ngữ tự nhiên.

1.4. Trí tuệ nhân tạo tạo sinh (Generative AI)

Gen AI là một lĩnh vực của trí tuệ nhân tạo, tập trung vào việc sử dụng các mô hình học máy để tạo ra nội dung mới như văn bản, hình ảnh, âm thanh, video, ứng dụng, trang web ... một cách tự động.

1.5. Các bên liên quan (Stakeholders)

Các bên liên quan bao gồm giáo viên, học sinh, cha mẹ học sinh, nhân viên và các cơ quan quản lý nhà nước, các đối tác bên ngoài.

PHẦN 2: MỤC ĐÍCH VÀ MỤC TIÊU

2.1. Mục đích chung

Chính sách này nhằm cung cấp một khuôn khổ toàn diện cho việc tích hợp và quản lý công nghệ AI trong các cơ sở giáo dục, bao gồm các vấn đề về tuân thủ đạo đức, nâng cao chất lượng giáo dục, quản lý dữ liệu và đổi mới. Chính sách này áp dụng cho tất cả cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên, học sinh và các bên liên quan của nhà trường.

2.2. Mục tiêu cụ thể

Nâng cao kết quả dạy và học thông qua việc sử dụng có trách nhiệm các công nghệ AI.
Đảm bảo tuân thủ các nguyên tắc đạo đức và pháp luật trong việc sử dụng AI.
Bảo vệ dữ liệu cá nhân và an ninh thông tin của các bên liên quan.
Giảm tải công việc hành chính cho nhân viên, từ đó tập trung vào nhiệm vụ giảng dạy và hỗ trợ người học.
Tận dụng AI để nâng cao và bổ sung sứ mệnh của cơ sở giáo dục, nhằm hỗ trợ tối đa nhu cầu và tiềm năng của người học.

Tham khảo thêm những thông tin mới nhất tại các kênh chính thức của AIE Creative:

Theo dõi Fanpage của AIE Creative

Gia nhập cộng đồng Facebook “AI for Vietnam Education”

Tham gia nhóm zalo "AI For English Teacher"

Tham gia nhóm zalo "AI Trainers-LnD-Edtech"

Đăng ký kênh Youtube của AIE Creative

PHẦN 3. SỬ DỤNG TRÍ TUỆ NHÂN TẠO TRONG NHÀ TRƯỜNG

3.1. TUÂN THỦ NGUYÊN TẮC ĐẠO ĐỨC

3.1a. Tôn trọng Quyền Sở Hữu Trí Tuệ

Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) chịu trách nhiệm đảm bảo rằng tất cả các công nghệ AI được sử dụng phải có giấy phép hợp pháp và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về quyền sở hữu trí tuệ tại Việt Nam.
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) phải xác minh và xác nhận qua hồ sơ lưu trữ của bộ phận công nghệ thông tin trước khi đưa bất kỳ công cụ AI nào vào sử dụng trong môi trường giáo dục.
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) có nghĩa vụ thực hiện kiểm tra định kỳ đối với các hồ sơ lưu trữ công nghệ thông tin để đảm bảo các công cụ AI tiếp tục được cấp phép và duy trì theo đúng quy định.

3.1b. Minh bạch và Công khai

Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) phải đánh giá định kỳ các chính sách và thực hành liên quan đến sự minh bạch và công khai của việc sử dụng AI, để bảo đảm tiêu chuẩn này được thực hiện một cách nhất quán.
Khi AI được sử dụng trong giáo dục, Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) cần thông báo cụ thể cho học sinh và cha mẹ học sinh và các bên liên quan khác, đảm bảo cung cấp thông tin đầy đủ về mục tiêu và phương pháp sử dụng AI.
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) phải đánh giá định kỳ các chính sách và thực hành liên quan đến sự minh bạch và công khai của việc sử dụng AI, để bảo đảm tiêu chuẩn này được thực hiện một cách nhất quán.

3.1c. Tránh Định kiến và Phân biệt đối xử

Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) cần áp dụng các biện pháp hiệu quả nhằm bảo đảm rằng các thuật toán AI không chứa định kiến và không gây ra phân biệt đối xử trong môi trường giáo dục.
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) chỉ được phép sử dụng những công cụ AI đã được bộ phận công nghệ thông tin kiểm định và phê duyệt, tránh những công cụ chưa qua kiểm tra đầy đủ.
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) phải lắng nghe và xử lý kịp thời phản hồi từ học sinh, giáo viên và các bên liên quan khác về bất kỳ vấn đề nào liên quan đến định kiến hoặc phân biệt đối xử do AI gây ra.

3.1d. Tôn trọng Dữ liệu Cá nhân và Quyền riêng tư

Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) cam kết tuân thủ các quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân, bao gồm việc thiết lập các hạn chế về độ tuổi và việc yêu cầu sự đồng ý của phụ huynh khi sử dụng AI, để đảm bảo quyền riêng tư của cá nhân.
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) chỉ triển khai các công cụ AI đã được chứng nhận thuân thủ các quy định bảo vệ dữ liệu cá nhân và quyền riêng tư.
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) định kỳ rà soát và cập nhật các quy trình lưu trữ và xử lý dữ liệu theo sự hướng dẫn của đội ngũ chuyên trách để đảm bảo việc tuân thủ pháp luật.
Khi có vấn đề nảy sinh liên quan đến dữ liệu cá nhân và quyền riêng tư, Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) liên hệ với đội ngũ chuyên trách để xin ý kiến và thực hiện đánh giá chi tiết.

I. TÍCH HỢP AI TRONG CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC/CHƯƠNG TRÌNH NHÀ TRƯỜNG/ KẾ HOẠCH GIÁO DỤC NHÀ TRƯỜNG

Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) đảm bảo tất cả các công cụ AI được sử dụng đều cần phải phù hợp với mục tiêu giáo dục và kế hoạch giảng dạy.
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) tiến hành phân tích, đánh giá lợi ích giáo dục của các công cụ AI và quyết định tích hợp chúng vào hoạt động dạy học/học trong Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên).
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) có trách nhiệm tổ chức các khóa tập huấn cho giáo viên để họ có khả năng sử dụng hiệu quả công cụ AI trong giảng dạy.
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) lập kế hoạch phát triển các khóa học trực tuyến tích hợp AI để hỗ trợ việc tự học và học tập cá nhân hóa cho học sinh.
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) cam kết cập nhật chương trình giáo dục để đảm bảo tích hợp AI một cách có ý nghĩa, phản ánh nhu cầu của thế giới hiện đại
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) thiết lập các hệ thống theo dõi để đánh giá tác động của AI đối với hiệu quả giảng dạy và kết quả học tập của học sinh.
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) tạo điều kiện cho học sinh tham gia vào các dự án và nghiên cứu liên quan đến AI, nhằm phát triển kỹ năng và sự hiểu biết về công nghệ.
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) xem xét các hạn chế và thách thức về đạo đức khi tích hợp AI trong giáo dục và phát triển các chính sách để đối phó với chúng.
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) tham gia vào các mạng lưới giáo dục để chia sẻ kinh nghiệm và tốt nhất hóa việc sử dụng AI trong giáo dục.
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) cam kết rằng việc sử dụng AI không thay thế mà chỉ hỗ trợ cho phương pháp giảng dạy hiện nay, đặt giáo viên và học sinh làm trung tâm của quá trình học.
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) đánh giá và xem xét tính an toàn, bảo mật của các công cụ AI trước khi đưa vào sử dụng trong môi trường giáo dục.
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) xây dựng một hệ thống hỗ trợ kỹ thuật để đối phó với bất kỳ sự cố nào liên quan đến công nghệ AI trong quá trình dạy và học.
Các học liệu do AI tạo ra cần được đảm bảo về tính phù hợp, chính xác và sự đồng nhất với chương trình giáo dục.
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) kiểm tra và đảm bảo rằng mọi dữ liệu đầu vào và quá trình tương tác với các công cụ AI đều tuân thủ các chuẩn mực về quyền riêng tư và bảo mật thông tin của học sinh và giáo viên.

II. ỨNG DỤNG AI TRONG CÁC HOẠT ĐỘNG KHÁC CỦA NHÀ TRƯỜNG

Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) khuyến khích sử dụng AI để tăng cường giảm bớt các công việc hành chính của giáo viên trong nhà trường để giáo viên có thể tập trung vào hoạt động giảng dạy.
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) triển khai hệ thống AI trong việc quản lý thư viện, cho phép học sinh tìm kiếm và đặt trước sách một cách tự động và thông minh.
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) sử dụng công nghệ AI để phân tích và dự báo xu hướng của việc lựa chọn khóa học, giúp cung cấp thông tin cần thiết cho quá trình tư vấn học đường.
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) áp dụng hệ thống AI trong việc theo dõi và báo cáo tiến độ bảo trì cơ sở vật chất, đảm bảo môi trường học tập luôn ở điều kiện tốt nhất.
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) triển khai chatbots dựa trên AI để hỗ trợ trả lời các câu hỏi thông tin chung từ phụ huynh và học sinh, cải thiện dịch vụ hỗ trợ và tư vấn.
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) sử dụng phần mềm AI để tối ưu hóa lịch trình sử dụng các phòng học và tài nguyên giáo dục, nhằm tăng cường hiệu quả quản lý.
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) ứng dụng công nghệ nhận diện khuôn mặt AI để cải thiện độ chính xác và an toàn trong việc theo dõi điểm danh học sinh.
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) triển khai hệ thống quản lý an ninh dựa trên AI, bao gồm camera giám sát thông minh và hệ thống phát hiện xâm nhập tự động.
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) sử dụng AI để phân tích hành vi và sức khỏe tinh thần của học sinh thông qua các ứng dụng theo dõi vận động, hỗ trợ chương trình giáo dục thể chất.
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) áp dụng các công cụ AI trong việc lập kế hoạch và quản lý các sự kiện, như lễ hội, buổi hòa nhạc, và các hoạt động ngoại khóa, để tăng hiệu quả tổ chức.
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) tích hợp hệ thống AI vào quy trình tuyển sinh và ghi danh học sinh mới, giúp tự động hóa và tối ưu hóa các bước thực hiện.

III. SỬ DỤNG AI CÓ TRÁCH NHIỆM TRONG NHÀ TRƯỜNG

Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) chịu trách nhiệm đảm bảo rằng tất cả nội dung do AI tạo ra cần phải được kiểm chứng về tính chính xác và độ tin cậy.
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) tuân thủ nghiêm ngặt mọi luật lệ của Việt Nam và quốc tế liên quan đến việc sử dụng AI và bảo vệ dữ liệu.
Khi cần hỗ trợ hoặc có thắc mắc, Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) liên hệ với người quản lý trực tiếp hoặc cơ quan quản lý phù hợp.
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) chủ động phòng ngừa các rủi ro liên quan đến AI, bao gồm nhưng không giới hạn ở: Các hình thức giả mạo sâu (deep fakes) và mạo danh; Quấy rối và bắt nạt; Hành vi phạm tội, ép buộc, dụ dỗ và bóc lột;
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) nhận thức được rằng AI có thể là yếu tố làm tăng mức độ nghiêm trọng của các vấn đề bảo vệ và bảo hộ trẻ em.
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) xác định rõ ràng các nguyên tắc về thu thập dữ liệu và cung cấp hướng dẫn cụ thể về loại dữ liệu nào có thể được thu thập và các chính sách liên quan.
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) xác định phương pháp, cách thức lưu trữ dữ liệu cá nhân, tập thể một cách an toàn.
Nhà trường (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên) đảm bảo minh bạch và an toàn trong việc sử dụng dữ liệu được thu thập trong nhà trường.

PHẦN 4. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

4.1. Ban giám hiệu

Ban giám hiệu nhà trường chịu trách nhiệm cao nhất trong việc triển khai và giám sát chính sách AI, bảo đảm rằng mọi quy định được thực hiện một cách nghiêm ngặt và hiệu quả.
Xác định rõ ràng ngân sách và nguồn lực cần thiết cho việc triển khai và duy trì các công cụ AI trong nhà trường.
Tổ chức các buổi làm việc với phụ huynh và học sinh để thông báo về chính sách AI và nhận phản hồi từ các bên liên quan.
Định kỳ tổ chức đánh giá và cập nhật chính sách AI để phản ánh sự thay đổi trong công nghệ và môi trường giáo dục.
Tổ chức các hội thảo và buổi làm việc định kỳ với tất cả các bên liên quan để thảo luận về sự tiến triển của chính sách AI và thu thập ý kiến góp ý.
Phát triển một cơ cấu tổ chức linh hoạt để phản ứng nhanh với các thách thức và cơ hội mới xuất hiện trong việc sử dụng AI.

4.2. Giáo viên

Giáo viên cần hiểu rõ về các công cụ AI và cách thức tích hợp chúng vào chương trình giảng dạy một cách có hiệu quả.
Tổ chức các buổi học và tập huấn cho học sinh về cách sử dụng công cụ AI một cách an toàn và có trách nhiệm.
Tham gia vào quá trình đánh giá và lựa chọn các công cụ AI, đảm bảo rằng chúng phù hợp với nhu cầu giáo dục và không vi phạm các nguyên tắc đạo đức.

4.3. Nhân viên

Nhân viên kỹ thuật (nếu có) có nhiệm vụ đảm bảo rằng tất cả hệ thống AI hoạt động trơn tru và được bảo dưỡng đúng cách.
Nhân viên hành chính hỗ trợ trong việc quản lý hồ sơ pháp lý liên quan đến AI và giữ các bản cập nhật của chính sách AI.
Các nhân viên khác trong nhà trường hỗ trợ việc triển khai chính sách AI thông qua việc tương tác với phụ huynh và học sinh.

4.4. Học sinh

Học sinh cần tuân thủ chính sách AI của nhà trường, sử dụng công cụ AI một cách có ý thức và có trách nhiệm.
Học sinh có thể tham gia vào các dự án liên quan đến AI và góp ý cho việc cải thiện chính sách và quy trình.
Đóng góp tích cực vào việc tạo ra môi trường học tập tích cực và an toàn khi sử dụng AI.

4.5. Trách nhiệm của các bên liên quan khác:

Các bên liên quan như phụ huynh, cơ quan quản lý giáo dục và các đối tác công nghệ cần phối hợp chặt chẽ với nhà trường để hỗ trợ các chính sách AI.
Phụ huynh cần hỗ trợ nhà trường trong việc giáo dục học sinh về cách sử dụng an toàn các công cụ AI.
Các đối tác công nghệ cần cung cấp sự hỗ trợ kỹ thuật và tư vấn chuyên môn để đảm bảo các công cụ AI được triển khai hiệu quả và an toàn.