Tích hợp AI vào Mô hình học tập trải nghiệm của David Kolb: 4 cách thức hiệu quả cho giáo dục 4.0

by AIE Creative | 22/05/2024 | Lượt xem: 478

Trong lĩnh vực giáo dục, một trong những mô hình lý thuyết nổi tiếng về cách con người học tập là "Mô hình học tập trải nghiệm" của nhà lý luận David Kolb. Theo Kolb, quá trình học tập hiệu quả nhất diễn ra dưới dạng một vòng tròn liên tục gồm 4 giai đoạn. Giai đoạn đầu tiên là "Trải nghiệm Cụ thể", trong đó học viên trực tiếp trải nghiệm một hoạt động hoặc tình huống mới. Tiếp theo là "Quan sát Phản ánh", học viên quan sát và suy ngẫm về trải nghiệm của mình. Giai đoạn thứ ba là "Khái niệm hóa Trừu tượng", nơi họ hình thành các khái niệm và lý thuyết dựa trên quan sát và phản ánh. Cuối cùng, giai đoạn "Thử nghiệm Tích cực" cho phép học viên áp dụng những gì đã học vào tình huống mới. Vòng tròn này được lặp đi lặp lại trong suốt quá trình học tập, với mỗi vòng giúp người học hiểu sâu hơn về kiến thức và kỹ năng đang được trau dồi. Một cách tiếp cận học tập dựa trên Mô hình học tập trải nghiệm của David Kolb có thể tăng cường khả năng ghi nhớ và áp dụng kiến thức của người học.

Chân dung David Allen Kolb – Cha đẻ của mô hình học tập trải nghiệm David Kolb

Nội dung bài viết:

Ứng dụng AI trong giai đoạn khái niệm của Mô hình học tập trải nghiệm (Concept)

Ứng dụng AI trong giai đoạn thiết kế của Mô hình học tập trải nghiệm (Design)

Ứng dụng AI trong giai đoạn thử nghiệm của Mô hình học tập trải nghiệm (Test)

Ứng dụng AI trong giai đoạn phản hồi/Chiêm nghiệm của Mô hình học tập trải nghiệm (Reflection)

Sự tiến bộ của trí tuệ nhân tạo (AI) trong môi trường học đường đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển. Các lo ngại về việc học sinh có thể lạm dụng AI để gian lận trong học tập đã được đưa ra và thảo luận. Đồng thời, tiềm năng của AI trong việc thúc đẩy khả năng sáng tạo của học sinh cũng được xem xét. Các trường học và các tiểu bang trên toàn quốc đang nhanh chóng ban hành chính sách và hướng dẫn về việc sử dụng AI trong giáo dục. Tuy nhiên, giáo viên đóng vai trò then chốt trong việc quyết định cách thức và mức độ tích hợp AI vào quá trình dạy và học.

Việc hướng dẫn học sinh cách kết hợp AI vào Mô hình học tập trải nghiệm có thể gặp khó khăn tùy thuộc vào độ tuổi và môn học. Do đó, việc xây dựng mô hình về thời điểm phù hợp để sử dụng AI trong quá trình học tập là cần thiết. Có 4 thời điểm khác nhau mà AI có thể được tích hợp vào Mô hình học tập trải nghiệm, tuy nhiên không nhất thiết phải sử dụng tất cả các giai đoạn này trong một bài học hoặc dự án cụ thể.

Ứng dụng AI vào mô hình học tập trải nghiệm David Kolb

1. Ứng dụng AI trong giai đoạn khái niệm của Mô hình học tập trải nghiệm (Concept)

Giai đoạn khởi đầu của một dự án có thể là thời điểm căng thẳng nhất đối với học sinh. Việc đối mặt với một trang trắng hoặc màn hình trống và được yêu cầu viết về các chủ đề như chiến tranh năm 1812 hay mô hình nguyên tử Bohr có thể gây ra tâm lý e ngại. Trong những tình huống như vậy, học sinh thường cần được hỗ trợ để khởi động quá trình sáng tạo và phát triển ý tưởng.

Tham khảo thêm những thông tin mới nhất tại các kênh chính thức của AIE Creative:

Theo dõi Fanpage của AIE Creative

Gia nhập cộng đồng Facebook “AI for Vietnam Education”

Tham gia nhóm zalo "AI For English Teacher"

Tham gia nhóm zalo chuyên sâu "AI for Vietnam Education"

Đăng ký kênh Youtube của AIE Creative

Trong giai đoạn "khái niệm" của Mô hình học tập trải nghiệm, trí tuệ nhân tạo (AI) có thể được sử dụng để hỗ trợ học sinh trong việc phác thảo ý tưởng về một chủ đề nhất định. Các Mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) như ChatGPT hoặc CoPilot của Microsoft có khả năng đề xuất danh sách các thuật ngữ liên quan hoặc đưa ra các câu hỏi gợi mở, giúp mở ra con đường sáng tạo cho học sinh. Trong các tài liệu giáo dục gần đây, có những ví dụ minh họa cách học sinh có thể sử dụng AI để hỗ trợ quá trình học tập của mình ở giai đoạn khởi đầu này.

2. Ứng dụng AI trong giai đoạn thiết kế của Mô hình học tập trải nghiệm (Design)

Sau khi học sinh khám phá vai trò của Mô hình Ngôn ngữ Lớn (LLM) trong việc hỗ trợ khâu khái niệm cho một bài học, họ nên được khuyến khích sử dụng trí thông minh của con người để phát triển ý tưởng. Tuy nhiên, trong giai đoạn thiết kế dự án, trí tuệ nhân tạo (AI) có thể được sử dụng để hỗ trợ việc tổ chức và phác thảo ý tưởng đã được xây dựng.

Các công cụ AI có thể giúp học sinh sắp xếp và cấu trúc các ý tưởng đã được xác định. Ngoài ra, các công cụ tạo hình ảnh AI như Adobe Firefly và Magic Media của Canva cũng có thể được sử dụng để tạo ra hình ảnh minh họa phù hợp cho bài thuyết trình hoặc mô hình nguyên mẫu cho các dự án thiết kế và chế tạo.

Trong một số trường hợp, giáo viên có thể yêu cầu học sinh sử dụng AI để tạo ra bản thảo đầu tiên của một bài viết hoặc báo cáo, với trách nhiệm chỉnh sửa và cải thiện nội dung bản thảo đó.

3. Ứng dụng AI trong giai đoạn thử nghiệm của Mô hình học tập trải nghiệm (Test)

Trong giai đoạn xây dựng và thử nghiệm của Mô hình học tập trải nghiệm, trí tuệ nhân tạo (AI) có thể được sử dụng để hỗ trợ học sinh. Sau khi học sinh đã tạo ra bản thảo đầu tiên của một bài viết hoặc báo cáo, họ có thể sử dụng AI để nhận phản hồi và đề xuất cải thiện. Ngoài ra, AI cũng có thể được sử dụng để tạo ra mô phỏng hoặc mô hình của dự án cuối cùng mà học sinh đang thực hiện.

Việc nhận phản hồi từ bạn bè và giáo viên là rất hữu ích, tuy nhiên có thể gây ra yếu tố cảm xúc tiêu cực khi học sinh bị phê bình. Sử dụng AI với vai trò "trợ lý nghiên cứu" hoặc "huấn luyện viên phản hồi" trong giai đoạn này có thể giúp học sinh nhận ra những lĩnh vực cần cải thiện mà không gặp phải tổn thương về mặt tâm lý.

AI cũng có thể đóng vai trò như một gia sư ảo, giúp học sinh giải quyết các bài tập hoặc vấn đề mà không đưa ra đáp án trực tiếp. Trong khi việc thuê gia sư hoặc được phụ huynh hỗ trợ làm bài tập là điều phổ biến trong xã hội, không phải tất cả học sinh đều có quyền tiếp cận với những hỗ trợ này. Do đó, sử dụng AI có thể giúp tăng cường công bằng trong giáo dục bằng cách cung cấp một hình thức hỗ trợ tiếp cận được cho tất cả học sinh.

4. Ứng dụng AI trong giai đoạn phản hồi/Chiêm nghiệm của Mô hình học tập trải nghiệm (Reflection)

Giai đoạn suy ngẫm là một phần quan trọng của quá trình học tập, giúp học sinh hấp thụ và tích lũy kiến thức. Tuy nhiên, việc dành thời gian cho học sinh suy ngẫm thường là một thách thức đối với giáo viên, đặc biệt là ở giai đoạn đầu. Các câu hỏi phản ánh như "Bạn đã học được điều gì từ dự án này?" hoặc "Hãy nêu tên một học sinh mà bạn đã cộng tác tốt trong nhóm và lý do tại sao?" có thể khuyến khích học sinh suy ngẫm về quá trình học tập của mình.

Sau khi hoàn thành toàn bộ Mô hình học tập trải nghiệm từ khâu lên ý tưởng, thiết kế, thử nghiệm cho đến sản phẩm cuối cùng, giáo viên có thể yêu cầu học sinh sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tạo ra các câu hỏi phản ánh và suy ngẫm nhằm kích thích tư duy. Trong vai trò này, AI đóng vai trò là một "đối tác tư duy" hỗ trợ quá trình học tập chứ không chỉ đơn thuần là một công cụ giúp học sinh rút ngắn thời gian hoàn thành bài tập. Giáo viên có thể yêu cầu AI đưa ra danh sách các câu hỏi sâu sắc dựa trên dự án và sau đó yêu cầu học sinh trả lời những câu hỏi đó như một phần của sản phẩm cuối cùng. Vì vậy, không chỉ tạo cơ hội cho khâu phản ánh quan trọng mà còn giúp giáo viên hiểu rõ hơn về quá trình học tập của học sinh bất kể sản phẩm cuối cùng là gì.

Kết luận:

Việc tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) vào các giai đoạn khác nhau của Mô hình học tập trải nghiệm là một cách hiệu quả để giúp học sinh hiểu rõ cách sử dụng và giới hạn của công nghệ này. Điều quan trọng là giáo viên cần hướng dẫn học sinh sử dụng AI một cách có chủ đích trong quá trình học tập, không nên lạm dụng công nghệ này cho tất cả các giai đoạn. Thay vào đó, học sinh cần được dạy cách sử dụng AI ở những thời điểm và lĩnh vực phù hợp trong suốt hành trình học tập của mình. Trí tuệ nhân tạo đã trở thành một phần không thể thiếu trong thế giới hiện đại. Vai trò của giáo viên là trở thành những tấm gương, hướng dẫn học sinh cách sử dụng AI một cách hiệu quả và nhận thức được tầm quan trọng của công nghệ này trong quá trình học tập sâu rộng hơn về sau.